Search This Blog

26 June, 2012

Drugs & Sex: Mizote HIV+ min vei tîrtu

posted at misual.com on May 12th, 2012 9:45 am by Nundika Hnamte

MSACS official website-in a record dân chuan October 1990 aṭanga March 2012 thleng khan Mizoram-ah blood test nei mi 1,88,186 (Nuai khat sing riat sang riat za sawm riat leh paruk) an awm a, chûng zîngah chuan HIV+ mi 6,829 (Sang ruk za riat sawmhnih leh pakua) an awm.[1] Hei hi mi 100 blood test a mi 3 zel HIV+ vei ang an ni. Hetih lâi hian AIDS vanga thi mi 295 chiah an la awm thung.[2] HIV+ nei mi 6534 (6829-295=6534) khawlaiah an la lêng tihna erawh a ni lovang! Mi sang eng emaw zat chu chhan (cause) dang vangin an liam tawh ang tih hriat a ṭha. Chutih rualin vei reng, blood test neih lêm loh vanga record loh erawh mi eng emaw zat an awm ang tih chu a rin hriat theih awm e.

MSACS hian HIV+ inkaichhawn a nih dân (Mode of Transmission) hi record bawkin ‘sex’ hman aṭanga vei (sexual contact) mi 4,461; drugs-a inchiu vanga vei (Injecting Drug Users/IDU’s) mi 1,918; nausen vei (perinatal) mi 255 leh chhan dang (others not specified) vanga vei mi 195 an awm tawh a ni.[3]

HIV+ zîngah 65% hi ‘sex’ hman aṭanga vei an ni a, Mizote’n sex hman kan fimkhur a ngai hle tih a lang thei. Tin, 28% chu drugs-a inchiu vâng a ni thung. Hei hi MLTP nghawng chhuah a nihna lâi a awm. Mizoram Liquor Total Prohibition (MLTP) Act, 1995 kan neih hma, 1988 daih tawh khan zu zawrh phalna ‘license’ kha ‘expire’-in ‘renew’ a ni tawh lo hrim hrim.[4] Kha mi hnu aṭang khân Mizoramah drugs a hluar ṭanin, zu zawrh lâia drugs vanga thi kum tin mi 1-5 lek lek an awm lâiin MLTP Act kan neih hnuah chuan mi 70 chuang drugs vângin kan thi kumtin a ni deuh mai (1995-ah mi 55, 2000-ah mi 131, 2005-ah 42).[5] MLTP hi a hrisel lo anih dawn hi! Amaherawhchu, 2004 aṭang hian ‘Ruihhlo Do’ kumpuan (2004-08) vang nge ni drugs vanga thihna (drugs-related death) a tla hniam rawih rawih. ‘Drug abuse’ a hniam taa MLTP chu a him ta tihna em ni? Ni kher love! MSACS record-ah tho, March 2012-a blood test nei zîngah chuan sex vângin mi 29 leh drugs-a inchiu vangin mi 21 HIV+ thar an la awm cheu! Sex mai ni lovin drugs pawh kan panna lâi tak a la ni fo mai.[6]

A solution:Prevention is better than cure. ‘Sex’ hmang lo tûra inzirtîrnate hi chu nu leh pate’n an fate chungah emaw kohhranin a member-te chungah emaw a sawi tûr a ni a, mimal zalên leh zalên inti chu thu kan inpein kan inkhuahkhirh ngawt thei lova, a sawt dawn hek lo! Chuvangin, a hmasa berah chuan insûm thei lo chuan ‘safe sex’ hman kan zir a ngai a; kawppui thlan fimkhur a ṭul bawk tih hi kan hriat a ngai (prevention). A dawtah chuan ‘drug abuse’ hi tih tlêm a ngai a, inchiu chi ngat phei chu a ngai leh zual. ‘Salvation/Revivial camping’ te hi ṭha viau mahse khuareiah chuan awmzia a nei lêm lo a tih theih ang (long-term-ah a effective tawk lo). Mizorama ‘drug abuse’ ti hluartu, kan MLTP Act hi hlip ta ila, ṭhalaite’n zu ruih tûr mumal deuh tak kan nei ang a, ‘drug abuse’ hi a ziana lâi chin a awm thei awm e, khuareiah. Chutiang a nih chuan inchiu vânga HIV+ pawh a tlêm phah ang.


[1] Mizoram State AIDS Control Society, National AIDS Control Programme Mizoram Status Since October 1990 to March 2012; available from http://mizoramsacs.nic.in/newsite/hiv_status/latest_status.html
[2] Ibid.
[3] Ibid.
[4] Lalfakzuala, Rev. Human Rights vs Ruihhlo. Mizoram: Lengchhawn Press, 2006, 29-31
[5] Excise Anti-narcotic Squad. Drugs-related Deaths (Year-wise) W.E.F. 1984. Aizawl: Mizoram Excise & Narcotics Department, 2010.
[6] Mizoram State AIDS Control Society, Op.Cit.

1 comment:

  1. This is nice blog and unique information related to Drugs.Thanks for sharing such information.Kamagra

    ReplyDelete